Türkan Şoray
--------------------------------------------------------------------------------
Yazan:
njtbcrn
türk sinemasının sultanı olarak adlandırılan kadın.en kısa tanımı bu olsa gerek.hayatta rastlantıya yer var mıdır, bir tesadüfle insanın hayatı değişir mi, kalın kaşları, çengel burnu gider, yerine derin bakışlar , her daim titreyen eller, kamera karşısındayken canlandırdığı karakter olurken, gerçekte kendine güvensizmiş gibi gözüken, sanki birileri “aman topluluk içinde konuşma” demiş gibi ürkek hareket eden bir insan gelebilir mi ?
yeri gelir sevgili, evlat, anne, şarkıcı, anadolu kadını, köy güzeli olur yeri gelir çingene, konsomatris , saftirik aşık kadın olur. 45 yıldır sinema yapar durur. uğruna şarkılar yazılır, dantellere oyalara adı verilir.kendine has meşhur türkan şoray kanunlarıvardır. türkan hanım daha onbeşinde bir arkadaşını izlemek üzere bir film setine gider ve artık o setlerden hiç çıkmaz. böyle başlar onun hikayesi. sene 1960…salon komedisi denilen filmlerde oynar ilkin, döneminin en meşhur oyuncularıyla bedia muvahhit, ayhan ışık, ahmet tarık tekçe. filmlerin konuları genelde birbirine benzer.isimleri de bir tuhaftır : aşk ve yumruk, sevimli haydut, siyah melek, küçük beyin kısmeti, badem şekeri , macera kadını, bomba gibi kız, çamaşırcı güzeli vs. ilk on yıllık sürede 130 filmde oynar (her sene ortalama 10 film ). bunların çoğunu hatırlamazsınız birkaçı hariç:
-ayhan ışık’la oynadığı 1961 yapımı otobüs yolcuları. ayhan ışık’la öpüşür bu filme daha ortada meşhur türkan şoray kanunları yoktur.
-sadri alışık - izzet günay’la oynadığı 1964 yapımı fıstık gibi maşallah. kendine zengin bir koca arayan gülten rolündedir.naci rolündeki izzet günay’la da bol bol öpüşür.
- ertem eğilmez’in sürtük, osman f seden’in çalıkuşu, ömer lütfi akad’ın vesikalı yarim filmleri de hatırlayabileceğiniz diğerleri.
1969 yılında bana göre türkan şoray’ın sinemacılığında bir dönüm noktası olan şey gerçekleşir.atıf yılmaz’la tanışır. türkan şoray’ın oyunculuğunu ortaya çıkaran, onun yüzünü, mimiklerini en iyi kullanan yönetmendir bana göre.onun yönetiminde bugüne kadar 17 film çeker. çok ilginçtir ki bu 17 filmin nerdeyse tamamını herkes bilir:
- 1970 (bkz: kara gözlüm) ( kadir inanır )
- 1971(bkz: güllü) (ediz hun )
- 1971 (bkz: ateş parçası)( kartal tibet )
- 1971 (bkz: yedi kocalı hürmüz)( tanju gürsu - salih güney )
- 1972 (bkz: cemo) ( fikret hakan)
- 1973 (bkz: güllü geliyor güllü) ( ediz hun ) *
- 1977 (bkz: selvi boylum al yazmalım) ( kadir inanır )
- 1982 (bkz: mine) ( cihan ünal)
- 1987 (bkz: hayallerim aşkım ve sen) ( oğuz tunç )
- 1990 (bkz: berdel) ( tarık akan )
- 1997 (bkz: nihavent mucize) (haluk bilginer –beyaz )
70’li yıllar başladığında seneye on film sığdıran türkan hanım artık daha seçici olmaya başlamış anlaşılan ki (rüçhan adlı faktörü ) senede ortalama 5 film çevirmiştir (1970 – 1980 ). birbirine benzer konulu aşk filmlerinin yanı sıra toplumsal içerikli filmler de çeker. bana göre en güzelleri :
- tatlı meleğim ( 1970 – mehmet dinler): başrolü ediz hun’la paylaştığı bu filmde ağız dolusu yediği makarna, güzellik salonunda bir hafta takılıp afete dönüştüğü haliyle çıkar karşımıza.
- (bkz: arım balım peteğim) ( 1970 – muzaffer aslan ): cüneyt arkın ( harun ) iflah olmaz bir çapkın rolündedir. türkan hanım , ona aşık olup uğruna intihar etmeyi deneyen zeynep rolündedir.
-ateş parçası ( 1971 – atıf yılmaz ) : filmi çektiğinde 26 yaşındadır. çizgili erkek pijamalarını üstüne giyip, saçları dağınık bir şekilde tepeden toplanmış halde , en sevimli ve ikisi bir arada nasıl oluyorsa en kadın haliyle kartal tibet’e bakar şöminenin başında. bu türkan şoray’ın en güzel halidir.
-cemo ( 1972 – atıf yılmaz ) : fikret hakan çancı memo, kendisi güzeller güzeli cemo. kısacık saçları ile izliyoruz. en iyi oyunculuklarından birini bu filmde sergiliyor. ahan da filmin bir sahnesi için :
- (bkz: açlık) ( 1974 – bilge olgaç ) : en etkileyici filmlerinden biri. sürekli şarkıcılık yapan, göbek atan, sevdiği erkek için fedakarlık gösteren türkan şoray filmlerinin tam aksine tarlada çapa yapan, yoktan var eden , çocukları için yaşayan anadolu kadını rolündedir. filmin sonu şimdi bile o kadar canlı ki gözlerimin önünde.
- sultan gelin ( 1973 – halit refiğ ) : evlendiği gece kocası ölen, onun yerine 7 yaşındaki kaynıyla evlenme seçeneği sunulan sultan gelin rolündedir.
- (bkz: yüreğimde yare var) ( 1974 – safa önal) : yakup ( hakan balamir ) ve nurten küçüklükten beri aynı evde kardeş gibi büyümüştür lakin bu onların birbirlerine aşık olmasına engel olmaz.
- (bkz: devlerin aşkı)( 1976 – osman f. seden )
- (bkz: selvi boylum al yazmalım) ( 1977 – atıf yılmaz ) o kadar çok yazıldı ki hakkında ben en iyisi susayım.
- (bkz: dila hanım) ( 1977 – orhan aksoy ) : yok susamayacağım. gözlerimi kapayıp türkan şoray’ı gözümün önüne getirdiğimde burnunda hızması, mavi entarisi, un bulanmış alnı, hamur yoğuran ve değirmenci yakup’a ( kadir inanır ) bakan hali gelir.
-(bkz: sultan) ( 1978 – kartal tibet ) : çeşmenin başına bir güzel inmiş… kemal ( bulut aras ) sultan’ı kafasına takmış ayrıca (bkz: dövesiye sevmek)
geldik 80’lere. ben buna kısaca cihan ünal’lı yıllar demek istiyorum. toplam 6 filmde beraber oynamışlardır.
-mine ( 1982 – atıf yılmaz )
-seni seviyorum ( 1983 – atıf yılmaz )
-seni kalbime gömdüm ( 1982 – feyzi tuna )
-(bkz: bir sevgi istiyorum) ( 1984 – kartal tibet ) bu filme hamiledir, dolayısıyla hep yakın plan çekimde görülür.
-körebe ( 1984 – ömer kavur )
-bir kadın bir hayat ( 1985 – feyzi tuna )
80’lerden akılda kalan güzel birkaç filmi:
-(bkz: metres) ( 1983 – orhan elmas )
-(bkz: on kadın) (1987 – şerif gören )
-(bkz: gramofon avrat) ( 1987 – yusuf kurçenli )
-(bkz: rumuz goncagül) ( 1987 – irfan tözüm)
90’lara gelindiğinde kendi adıma konuşayım nihavent mucize ( 1997 – atıf yılmaz ) dışındaki hiçbir filmi aklımda kalmamış.
2001 yılından beri yayınlanan tatlı hayat dizisinde oldukça başarılıdır.
kendisinin yönettiği dört filmi vardır ki ikisi muhteşemdir:
-(bkz: dönüş) ( 1972 ) ve (bkz: bodrum hakimi)( 1976 )
diğer ikisi (bkz: yılanı öldürseler) ( 1981 ) ve azap ( 1973 ).
şimdi size sorsam türkan şoray en çok hangi aktörle başrolü paylaşmıştır diye en çok bilinen filmlerinden yola çıkarak kadir inanır , murat soydan, kartal tibet dersiniz. nerden mi biliyorum ? yazıyı kaleme almadan önce yüz kişiye sordum ( tamam abarttım yüz kişi değil ). istisnasız kime sorduysam ilk sırada kadir inanır’ı saydı. oysa ki top 10 listesi şöyle:
ediz hun ( 20 ), murat soydan ( 14 ), ekrem bora ( 14 ), kadir inanır ( 11 ), izzet günay ( 10 ),
fikret hakan ( 8 ), göksel arsoy ( 8 ), tanju gürsu ( 7 ), cüneyt arkın ( 7 ) ve cihan ünal ( 6 )
en çok beraber çalıştığı yönetmenlerde ilk on: nejat saydam ( 21 ), osman f. seden ( 18 ), atıf yılmaz ( 17 ) , ülkü erakalın ( 16 ), mehmet dinler ( 13 ), hulki saner ( 7 ), safa önal ( 6 ), nevzat pesen ( 6 ), muzaffer aslan ( 6 ) ve arşavir alyanak ( 5 ).
yazımı türkan şoray hakkında meraklısının dışında kimsenin bilmediği birkaç notla noktalıyorum:
- 1963 yapımı genç kızlar filmi ediz hun’la ilk filmidir. bu filmde hülya koçyiğit’le birlikte oynamıştır.
- 1966 yapımı "günahkar kadın" filminde filiz akın’la birlikte rol amıştır.
- 1966 yapımı düğün gecesi filmindeki rol arkadaşları zeki müren ve ajda pekkan’dır.
- 1963 yapımı badem şekeri filminde ise fatma girik’le geçmiştir kamera karşısına.
- cüneyt arkın’la ilk filmi "gözleri ömre bedel" ( 1964 )
- tarık akan’la ilk filmi "melek mi şeytan mı" ( 1971 )
- kartal tibet’le ilk filmi çalıkuşu( 1966 )
Konu: Türkan Şoray 
Perş. Eyl. 17, 2009 10:56 pm
